Trong vài năm qua, crypto chứng kiến sự bùng nổ của Play to Earn (P2E) với những cái tên như Axie Infinity, StepN… Tuy nhiên, sau giai đoạn tăng trưởng nóng, P2E nhanh chóng đối mặt với vòng xoáy suy thoái: lạm phát token, mô hình Ponzi trá hình, thiếu bền vững và sự “chảy máu” người chơi.
Giữa bối cảnh đó, một khái niệm mới đang dần được chú ý: Play to Way. Vậy “Play to Way” là gì, nó khác gì so với P2E, và liệu đây có thể trở thành một thesis đầu tư mới trong thị trường GameFi?
Hiểu đúng về “Play to Way”
“Play to Way” không đơn giản là một biến thể của P2E, mà là một sự chuyển dịch tư duy.
- Với P2E, động lực chính của người chơi là lợi nhuận tài chính, còn gameplay chỉ là phương tiện.
- Với Play to Way, mục tiêu là xây dựng hành trình (way) – nơi người chơi khẳng định bản thân, hình thành danh tiếng và tham gia vào một nền kinh tế bền vững hơn.
Điểm cốt lõi: giá trị không chỉ nằm ở token, mà nằm ở identity, cộng đồng và khả năng kết nối lâu dài.
Những điểm khác biệt cốt lõi
| Tiêu chí | Play to Earn | Play to Way |
| Động lực | Kiếm tiền, rút vốn nhanh | Xây dựng giá trị cá nhân, cộng đồng |
| Tokenomics | Thường lạm phát, dựa vào dòng vốn mới | Gắn liền với tiện ích, danh tiếng và tài sản on-chain |
| Trải nghiệm | Game yếu, tính “farm” cao | Gameplay thực sự hấp dẫn + trải nghiệm xã hội |
| Tính bền vững | Ngắn hạn, dễ sụp đổ | Dài hạn, tạo network effect |
Vì sao Play to Way xuất hiện đúng thời điểm?
- Bài học từ P2E: Nhà đầu tư lẫn cộng đồng đều hiểu rằng chỉ dựa vào dòng tiền mới thì hệ sinh thái không thể tồn tại.
- Danh tính số & Reputation on-chain: Sự phát triển của Soulbound Token (SBT), Decentralized ID (DID) và on-chain reputation đang mở ra nền tảng cho “con đường riêng” của người chơi.
- Xu hướng SocialFi & creator economy: Người dùng muốn tham gia vào nền kinh tế số không chỉ để kiếm tiền, mà để tạo thương hiệu cá nhân, thu hút cộng đồng và tận dụng tài sản on-chain.
Góc nhìn đầu tư: Cơ hội và rủi ro
Cơ hội
- Narrative mới: Play to Way tạo ra sự khác biệt rõ ràng với P2E, dễ thu hút dòng vốn “narrative-driven” trong crypto.
- Network effect: Một khi danh tính số gắn với gameplay, hiệu ứng mạng lưới sẽ là moat tự nhiên, khó sao chép.
- Mở rộng hệ sinh thái: Không chỉ gamer, mà cả content creator, KOL và cộng đồng Web3 đều có thể trở thành một phần của hệ thống.
Rủi ro
- Thiếu case study thành công: Play to Way vẫn ở giai đoạn lý thuyết, chưa có dự án đạt adoption toàn cầu.
- Chi phí & thời gian phát triển: Để xây dựng một game “real” với gameplay sâu, cần vốn và nhân lực khổng lồ – không phải team crypto nào cũng làm được.
- Vấn đề chuẩn hóa: Reputation on-chain và danh tính phi tập trung vẫn còn phân mảnh, chưa có chuẩn chung.
Từ góc nhìn đầu tư, “Play to Way” có thể xem là làn sóng kế tiếp của GameFi, nơi người chơi được xem là công dân trong nền kinh tế số chứ không chỉ là “nông dân click chuột”.
Để thành công, các dự án Play to Way cần:
- Game trước – token sau: gameplay thực sự hấp dẫn mới là nền tảng.
- Danh tính & reputation on-chain: xây dựng cơ chế ghi nhận và thưởng cho sự đóng góp dài hạn.
- Mô hình kinh tế bền vững: tạo ra giá trị vượt lên trên incentive ngắn hạn.
Nếu coi P2E là thí nghiệm đầu tiên, thì Play to Way có thể là chặng đường thực sự đưa Web3 game bước vào mainstream adoption.
